निरोप

निरोप...., ही गोष्टच संमिश्र भावभावनांनी ओथंबलेली असते. आपल्या प्रिय जनांचा निरोप घेताना होणारी घालमेल, गावचा निरोप घेताना तो पार, वड-पिंपळ, वळणा-वळणाचा रस्ता, स्वर्गरोहणासाठी असल्या सारख्या रामेश्वराच्या पायर्‍या, खळाळणारे ओहळ, खेळवणारं मंदीर, भावईचा तलाव, आणि कुडाळचा स्टॅँडही. या सगळ्यानीच केव्हाना केव्हा मन हेलावून टाकलं आहे. पण पुढे जाताना या सर्वांचाच कधीना कधी निरोप हा घ्यावाच लागतो. असे दोन डोळ्यात वेगवेगळे भाव आणणारे अनेक निरोप आजपर्यंत घ्यावे लागले.

ही मनात घर करून राहिलेली घरं हा हळू-हळू आनंदाचा ठेवा होवून जातात, पुन:प्रत्ययाचा आनंद देत रहातात. हा देवचाफा मला कित्येकवेळा माझ्या गावी घेवून गेलाय, मारुतीच्या देवळासभोवती जेव्हा पालखी फिरायची तेव्हा गुलालासारखा सुगंध देणारे याचे वडीलबंधू बालपणी मला भेटायचे त्या विस्मृतीत गेलेल्या गोष्टी यानेच पुन्हा ताज्या केल्या. आईच्या हातची बाई रेगेने दिलेल्या नीरफणसाची भाजी इथल्या नीरफणसाने पुन्हा भरवली. अमृताच्या बिजातून उगवलेले  इथले प्राजक्त तर आजवरच्या सगळ्या वाटांवरच्या प्राजक्ताचं संमेलन मनात भरवतात. इथली रातराणी कोल्हापूरच्या राजवाड्यातली सायंकाळ पुन्हा जिवंत करते. मुंबईसारख्या शहरात, निवासी वस्यात अभावाने आढळणारी इवलीशी रानफुलं हात हालवताहेत. इथलं आभाळही वेगळं, गच्चीवर धाव घ्यायला लावणारं.              

हिमालयाच्या कुशीत विसावलेलं ‘मनाली’ असो की नवभूमी असलेलं ‘लडाख’, किन्नौर व्हाली असो की अरूणाचलचं ‘तवांग’ या सागळ्यांचा निरोप घेताना पुन्हा येईन अशी आस मनात असते. पण काही ठिकाणं अशी असतात की ती जवळ असली तरी आपण पुन्हा तिथे जावून तेच विसाव्याचे क्षण शोधू शकत नाही. हे ठिकाण तसं आहे. आता निरोप घेतल्यावर पुन्हा ती खिडकी, तिच्यातून डोकावणारा मी किंवा तो गुलमोहर, पक्षांचा किलबिलाट, ती माझी मैत्रिण झालेली खारूताई,  कैर्‍या देणारे हे आम्रतरू, ही सगळीच झाडं पुन्हा भेटणार नाहीत. हळद्या, तांबट, चिऊताई, सनबर्ड, राघू, मैना, धोबी, नाचण, कोकीळ-कोकीळा असे कितीतरी पक्षी पुन्हा कुठे ना कुठे दिसतील तेव्हा पुन्हा मला इथली आठवण येईल. पहाटेचा किंवा सकाळचा चिवचिवाट तर अप्रतिम. हे मधूर संगीत ऎकायला पुन्हा इथे येणे नाही. या सगळ्यांनी खुप शिकवलं.                  

शाळेतले आवडते शिक्षक नाही का असेच मागे ठेवून आपण पुढच्या वर्गात जातो. पुढे गेलंच पाहिजे, आठवणींचा हा पुलिंदा बरोबर घेवून.